Ένα από τα ζητήματα που, κατά τη γνώμη μου, είναι ανάγκη να συζητηθεί στο διάλογο της Λαϊκής Αντίστασης Αριστερής Αντιιμπεριαλιστικής Συνεργασίας είναι αυτό των αιτημάτων και στόχων πάλης που προβάλλουμε. Δεν πρόκειται για φιλολογικό αλλά για ένα κατεξοχήν πολιτικό ζήτημα με ιδεολογικές αφετηρίες και προεκτάσεις αλλά και σοβαρές πρακτικές συνέπειες. Και μας αφορά τόσο περισσότερο, όσο επιδιώκουμε η Συνεργασία μας να κάνει συγκεκριμένα βήματα προς τα εμπρός όχι μόνο στην εμβάθυνση του πολιτικού της στίγματος και στην -πάντα αναγκαία- προπαγάνδα και ζύμωση αλλά κυρίως στην οικοδόμηση εστιών Αντίστασης. Στην προσπάθεια, δηλαδή, της Συνεργασίας μας είτε αυτόνομα είτε μέσα από την κοινή δράση με άλλες δυνάμεις να οργανώνει όσο πιο μαζικά γίνεται την πάλη του λαού μας στα πολλά μέτωπα που ήδη έχει ανοίξει η βάρβαρη επίθεση του Συστήματος.
Ας περάσουμε στο επίδικο ζήτημα αυτής της παρέμβασης, έχοντας πλήρη συνείδηση ότι δεν είναι το μοναδικό σε σχέση με τα αιτήματα και τους στόχους πάλης. Μια σειρά άλλοι πολιτικοί χώροι αλλά και συναγωνιστές έχουν την άποψη ότι είναι πολιτικά ορθό να προτάσσεται το αίτημα για το Δημόσιο χαρακτήρα που πρέπει να έχει ένας φορέας-θεσμός ως προϋπόθεση ικανοποίησης ενός λαϊκού δικαιώματος. Σε ό,τι αφορά τη Λαϊκή Αντίσταση Αριστερή Αντιιμπεριαλιστική Συνεργασία στη Θεσσαλονίκη δύο φορές, τουλάχιστον, προέκυψαν διαφωνίες για το παραπάνω ζήτημα, όταν χρειάστηκε να παρέμβουμε στο ζήτημα της Περίθαλψης παλιότερα και των Συγκοινωνιών πρόσφατα.
α) Ο λαός και το κίνημα και συνακόλουθα εμείς που θέλουμε να προωθούμε τα συμφέροντά του δεν έχουμε καμιά δουλειά να αναζητούμε και να προτείνουμε ποιο χαρακτήρα πρέπει να έχει ένας θεσμός στο δοσμένο οικονομικό-κοινωνικό σύστημα για να λειτουργήσει καλύτερα ή προς όφελος του λαού. Δουλειά μας είναι να προσδιορίσουμε τη λαϊκή ανάγκη - αίτημα με σαφήνεια και να συμβάλλουμε στην απαραίτητη συγκέντρωση δυνάμεων για να το πετύχουμε. Υπάρχει, μάλιστα, με την πρόταξη του «Δημόσιου» μια κάποια μετατόπιση από την ουσία της λαϊκής ανάγκης - απαίτησης στο χαρακτήρα του φορέα που θα την ικανοποιήσει. Αλλά σε αυτό θα επανέλθουμε.
β) Αφήνεται, συνειδητά ή ασυνείδητα, να αιωρείται η άποψη πως ό,τι σχετίζεται με τον συλλογικό καπιταλιστή (το δημόσιο, το κράτος ) είναι καλό ή τουλάχιστον κάπως καλύτερο από το ιδιωτικό, από αυτό, δηλαδή, που σχετίζεται με τους ατομικούς καπιταλιστές. Είναι γνωστή η ρεφορμιστική-ρεβιζιονιστική μήτρα αυτής της πολιτικής κατεύθυνσης που υποστηρίζει ότι αποτελεί θετική ή και προοδευτική εξέλιξη η πλήρης ανάληψη από το αστικό κράτος όλων των παρεχόμενων κοινωνικών αγαθών καθώς και της παραγωγής και του εμπορίου.
γ) Θα μπορούσε κάποιος να αντιτείνει ότι παλιότερες δεκαετίες κάτω από την «ομπρέλα» του Δημόσιου παρέχονταν κάποια δικαιώματα στους εργαζόμενους. Αυτό, όμως, συνέβαινε όχι επειδή ο Δημόσιος χαρακτήρας ενός φορέα αυτός καθαυτός εξασφάλιζε τα λαϊκά δικαιώματα αλλά γιατί οι εργαζόμενοι με την πάλη τους διαμόρφωσαν τέτοιο συσχετισμό που εξανάγκασαν το Σύστημα σε υποχώρηση. Ας μην συγχέουμε τις παραχωρήσεις που αναγκαστικά έκανε προς το λαό το αστικό κράτος και στη χώρα μας, όταν ένιωθε έντονα τον κίνδυνο του αντίπαλου δέους (κομμουνιστικό κίνημα) με την μετέπειτα -και σημερινή- κατάσταση. Τότε το καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα και στον εξαρτημένο ελληνικό καπιταλισμό προχώρησε σε κάποιες μεταρρυθμίσεις προκειμένου να αποτρέψει -με τη δημιουργία κοινωνικών «μαξιλαριών»- τον κίνδυνο από τους μεγάλους κραδασμούς που αντιπροσώπευε το κομμουνιστικό κίνημα, το οποίο απειλούσε την ύπαρξη του καπιταλιστικού συστήματος. Τώρα βρισκόμαστε σε φάση ανελέητης επίθεσης του συστήματος και γκρεμίσματος όλων των κατακτήσεων, μαζί μ’ αυτές και των ρεφορμιστικών αυταπατών ότι μπορεί να υπάρξει ανθρώπινος καπιταλισμός μέσω ενός κράτους-πρόνοιας… Θεωρώ ότι σε αυτό πρέπει να συγκεντρώσουμε την προσοχή και τις δυνάμεις μας, δηλαδή στην προσπάθεια ανασύστασης-συγκρότησης ισχυρού εργατικού, λαϊκού-επαναστατικού κινήματος που θα διεκδικεί τα λαϊκά δικαιώματα… και όχι στο πώς πρέπει να οργανώσει τους θεσμούς το αστικό κράτος.
Είναι πια φανερό στον καθένα ότι η ύπαρξη-λειτουργία δημόσιου φορέα καθόλου δεν καθιστά αυτονόητα τα λαϊκά δικαιώματα είτε αυτά αφορούν την περίθαλψη είτε τις συγκοινωνίες είτε οτιδήποτε άλλο. Ίσα- ίσα, μάλιστα. Στις περισσότερες περιπτώσεις το Δημόσιο δεν έχει να «ζηλέψει» τίποτε από την μισθολογική και εργασιακή «ζούγκλα» του ιδιωτικού τομέα!! Χαρακτηριστικό είναι ένα παράδειγμα από το χώρο της περίθαλψης: Ο ΣΥΡΙΖΑ διατυμπανίζει ότι πετά έξω από τα δημόσια νοσοκομεία τους εργολάβους με τις «μεσαιωνικές» εργασιακές σχέσεις που επέβαλλαν στους εργαζόμενους και την ίδια στιγμή προσλαμβάνουν οι διοικήσεις των νοσοκομείων εργαζόμενους με ατομικές συμβάσεις και εργασιακές σχέσεις τύπου εργολαβίας… Σε μια τέτοια κατάσταση, που ολοένα και επιδεινώνεται και που η «ομπρέλα» του Δημόσιου είναι ένα «κέλυφος» στο εσωτερικό του οποίου επελαύνει η καπιταλιστική επίθεση, η επιμονή σε αυτό προκαλεί σύγχυση.
δ) Από την άποψη αυτή θεωρείται επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ η αμηχανία… πολλών αριστερών δυνάμεων (ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ΟΚΔΕ, ΛΑΕ, ΔΙΚΤΥΟ, ΞΕΚΙΝΗΜΑ…) που φαίνεται να τους «πήρε τη δουλειά» η κυβέρνηση, με το νομοσχέδιο για την κρατικοποίηση των συγκοινωνιών στη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για την μετατόπιση που αναφέραμε πιο πάνω: αντί οι αριστερές οργανώσεις να διεκδικούν επαρκείς, ασφαλείς και προπαντός δωρεάν μετακινήσεις, νιώθουν αμήχανα, επειδή η κυβέρνηση προχωρά στην κρατικοποίηση, την ίδια στιγμή που ετοιμάζεται να χειροτερέψει όλες τις άλλες παραμέτρους του ζητήματος (επάρκεια δρομολογίων, αύξηση εισιτηρίου, επιδείνωση της θέσης των εργαζόμενων στον καινούριο φορέα τόσο μισθολογικά όσο και εργασιακά).
ε) Επειδή το κίνημα δεν μπορεί να θεσπίζει φορείς ή να καθορίζει το χαρακτήρα των θεσμών στον καπιταλισμό, η πρόταξη του «Δημόσιου» παραπέμπει, άθελα και μη, σε λογικές κυβερνητισμού,γιατί νομοτελειακά αναζητά ή προϋποθέτει την κυβερνητική βούληση που θα υλοποιήσει μια τέτοια πρόταση… Μια σειρά δυνάμεις της Αριστεράς, όπως οι θιασώτες του μεταβατικού προγράμματος (π.χ. ΑΝΤΑΡΣΥΑ) αλλά και άλλες (π.χ. ΛΑΕ) μια προηγούμενη περίοδο υπερασπίστηκαν τέτοιες επιζήμιες για το κίνημα λογικές - πρακτικές συμβάλλοντας με τον τρόπο και αναλόγως της εμβέλειάς τους στην αδράνεια - απογοήτευση ενός δυναμικού. Τη στιγμή που κατανοούμε όλοι στη Συνεργασία μας ότι αυτές οι οργανώσεις ακόμη και σήμερα(!) δεν έχουν ξεκόψει από λογικές κυβερνητισμού, η αντιπαράθεση με αυτές τις λογικές πρέπει να είναι μόνιμο και σταθερό της φυσιογνωμίας μας. Και η συνθηματολογία μας πρέπει να βοηθά στην πολιτική αντιπαράθεση και όχι να την αδυνατίζει ή να την συσκοτίζει…
στ) Όλα τα παραπάνω καθόλου δεν σημαίνουν ότι αδιαφορούμε ή υποτιμούμε την πάλη ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις. Το αντίθετο, μάλιστα. Είναι μεγάλη ανάγκη να θέτουμε και να στηρίζουμε με όλες μας τις δυνάμεις τους αγώνες εργατών - εργαζόμενων ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις. Σε αυτή την περίπτωση εναντιωνόμαστε σε μια μεταβολή στη μορφή του φορέα, η οποία λειτουργεί ως μοχλός για το χτύπημα κεκτημένων δικαιωμάτων των εργαζόμενων και επιδείνωσης των υπηρεσιών προς το λαό. Τέτοιοι αγώνες και σε νίκες έχουν οδηγήσει και ανεβάζουν το επίπεδο της συνείδησης εργατών - εργαζόμενων για τη δυνατότητά τους να βάζουν φραγμό στην επίθεση. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι μπορεί ένας αγώνας να επανακτήσει τα δικαιώματα με τον αντίστροφο τρόπο, παλεύοντας δηλαδή για την επαναφορά της μορφής του φορέα.
Σαπουνάς Παναγιώτης
Μέλος της Λαϊκής Αντίστασης Αριστερής Αντιιμπεριαλιστικής Συνεργασίας Ανατολικών Συνοικιών Θεσσαλονίκης και του Πανελλαδικού Συντονιστικού
