Τρίτη 9 Ιανουαρίου 2018

Να μάθουμε σύντροφοι να κουβεντιάζουμε ήσυχα κι απλά

Κάθε ουσιαστικός διάλογος, όπως και κάθε ουσιαστική συνεργασία προϋποθέτει μια κοινή γλώσσα, μια κοινή ερμηνεία στους όρους που χρησιμοποιούνται. Όροι υποτίθεται γνωστοί σε όλους όπως αντιιμπεριαλισμός και αντικαπιταλισμός, αντιρεφορμισμός και αντισυνδιαχείριση, μαζικό κίνημα και σωματείο, πολιτική συνεργασία και κοινή δράση δεν μεταφράζονται πάντα με τον ίδιο τρόπο από όσους τους χρησιμοποιούν. Είναι και αυτό μία από τις συνέπειες της υποχώρησης και της ήττας του κομμουνιστικού κινήματος (άλλοι δυο όροι που πρέπει να αποσαφηνιστούν). 

Τη συζήτηση δυσκολεύει και η ημερήσια διάταξη, αν δηλαδή συζητάμε όλοι για το ίδιο πράγμα, στον «ίδιο τόπο και χρόνο» (μια δυσκολία που υπάρχει από ότι φαίνεται και εντός αυτού του διαλόγου). Δεν έχει νόημα η συζήτηση για «κοινές αποφάσεις» χαραγμένες στην πέτρα, όταν μάλιστα αυτές ερμηνεύονται κατά το δοκούν. Νόημα έχει να εκκινούμε στη βάση ενός κοινού και σταθερού προσανατολισμού, με στόχο να αποκτήσει η ΛΑ-ΑΑΣ όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά, σε μορφή και περιεχόμενο, που θα την κάνει ένα πραγματικό και υπολογίσιμο εργαλείο ταξικής πάλης.


1. Ποιους αφορά η κοινή δράση

Σε αντίθεση με όσα λέγονται, η κοινή δράση δεν ταυτίζεται με την πολιτική συνεργασία, δεν αφορά συγκεκριμένους αγωνιστές που συμφωνούν προγραμματικά ή ιδεολογικοπολιτικά, δεν αφορά τα «ταξικά» σωματεία ή τις «πραγματικά αριστερές και αγωνιστικές» δυνάμεις. Αφορά τους πάντες και παντού. Είναι μια κατεξοχήν τακτική της ταξικής πάλης που δεν προκαθορίζει με «ποιούς θα πας» και «ποιούς θα αφήσεις», όσο κι αν είναι προφανές ότι αυτός ο δρόμος δεν είναι για όλους και σε όλη τη διαδρομή. Σκοπός της κοινής δράσης είναι πρωτίστως η μαζική αντιμετώπιση επειγόντων προβλημάτων του λαού. Φυσικά η κίνηση δεν είναι το παν, ούτε ο σωστός προσανατολισμός το τίποτα. Χωρίς κίνηση όμως δεν έχει αντικείμενο (πεδίο δράσης) ο σωστός προσανατολισμός, στην κίνηση «δρουν» και αναπτύσσονται οι απόψεις, εκεί εξελίσσονται τα γεγονότα. Από την άλλη, χωρίς σωστό προσανατολισμό η κίνηση δεν έχει αποτελέσματα, περιστρέφεται άσκοπα γύρω από τον εαυτό της. 

Η κίνηση κόσμου ως αποτέλεσμα της -υπό προϋποθέσεις και για ένα συγκεκριμένο σκοπό- κοινής δράσης με αναγκαστικά διαφορετικές δυνάμεις (άρα και με ρεφορμιστικές) δεν αποπροσανατολίζει. Αντίθετα, η ακινησία μιας μόνιμης συνεργασίας και ενιαίας εκλογικής καταγραφής με τον ρεφορμισμό π.χ. στα σωματεία (που βαφτίζονται για το σκοπό αυτό «μαζικό κίνημα»… υπογραφών, σε αντίθεση με τις υπογραφές οργανώσεων) ή στα υπηρεσιακά συμβούλια (τα… τυφλά «μάτια του σωματείου» στα κρατικά όργανα) αποπροσανατολίζουν προς ένα χρεοκοπημένο ρεφορμισμό. Ενσωματώνουν και δημιουργούν αδιαφορία για το κίνημα και το σωστό προσανατολισμό και «φοβερό ενδιαφέρον» για τις εκλογές, τις εύκολες λύσεις και διευκολύνσεις, τη θεσμική εκπροσώπηση και αναγνώριση, αναπαράγουν έναν αστικό τρόπο άσκησης της πολιτικής.

2. Αντιιμπεριαλισμός ή αντικαπιταλισμός;

Πρόκειται προφανώς για κραυγαλέο ψευτοδίλημμα αντίστοιχης ποιότητας με το «σοσιαλισμός ή κομμουνισμός;», «λαϊκή ή εργατική εξουσία;», που θέτει η «ριζοσπαστική» νεοαριστερά.
Η διάκριση μεταξύ βασικής και κύριας αντίθεσης δεν είναι φιλολογική, ούτε ξένη προς το κομμουνιστικό κίνημα. Δεν ξεπερνιέται με ταχυδακτυλουργίες του τύπου «δυο σε ένα», που εξαφανίζουν «συγχωνεύοντας» την μια αντίθεση (κεφάλαιο - εργασία) στην άλλη (λαός - ιμπεριαλισμός) σαν πηγή όλων των αντιθέσεων. Δεν αντιμετωπίζονται χώρια, ούτε το ένα «τακτοποιεί» το άλλο. Η βασική αντίθεση κεφάλαιο - εργασία καθορίζει τις σχέσεις των ανθρώπων, αφού το κεφάλαιο είναι κοινωνική σχέση και όχι τραπεζικός λογαριασμός. Είναι η βασική αντίθεση γιατί παράγει όλες τις άλλες αντιθέσεις με κυρίαρχη στη χώρα μας την αντίθεση λαός - ιμπεριαλισμός (σαν σχέση δεσμών εξάρτησης μεταξύ κρατών) και άρα την ανάγκη του αντιιμπεριαλιστικού αγώνα.

Διαστρεβλώνοντας αφενός την αντικαπιταλιστική πάλη σαν «οικονομισμό» που… «ποτέ και πουθενά» (!) δεν χρησιμοποιήθηκε τάχα από αριστερούς και κομμουνιστές, ούτε καν για «οικονομικές διεκδικήσεις», και αφετέρου τον αντιιμπεριαλισμό σαν μεταφυσική «θεωρία των πάντων» προκύπτει το εξής παράλογο συμπέρασμα: εισαγόμενο προϊόν ο αντικαπιταλισμός! «Σήμα κατατεθέν» του τροτσκισμού, του ρεφορμισμού, της αναρχίας και άλλα τέτοια φοβερά. Ωστόσο, ακόμη και ο φτηνός συνδικαλισμός απαιτεί μια κάποια σοβαρότητα. Δυστυχώς, αυτή η «ελαφρότητα» έχει κάποια πολύ «βαριά» και σοβαρά αποτελέσματα: στην υποστήριξη της «αντιιμπεριαλιστικής» αστικής τάξης της Βενεζουέλας, στην «καρικατούρα κομμουνισμού» της Β. Κορέας, στο «ταξικό» Brexit κ.λπ. 

3. Κράτος-πεδίο ταξικής πάλης ή αντισυνδιαχειριστικός αγώνας;

Τα «τρία Αντι» λοιπόν αλλοιώνουν τη γραμμή της ΛΑ-ΑΑΣ! Αυτό ισχυρίζονται οι σύντροφοι. Γιατί ο αντικαπιταλισμός (στην περίπτωση που υπάρχει) είναι υποσύνολο του αντιιμπεριαλισμού και η αντισυνδιαχείριση υποσύνολο του ρεφορμισμού. Κι «εμείς» δεν παλεύουμε ενάντια σε… υποσύνολα. Παλεύουμε ενάντια στις περίφημες «ρίζες του κακού», που λέει και το ΚΚΕ, και όχι στα αποτελέσματά του. Η αντισυνδιαχειριστική λογική όμως δεν αφορά μόνο τον κυβερνητισμό και γι’ αυτό το λόγο φαίνεται ότι αποτελεί μεγαλύτερο πρόβλημα για τους συντρόφους απ’ ότι ο ρεφορμισμός, με τον οποίο άλλωστε υπάρχει κοινή συνδιαχειριστική δράση (ή μήπως πολιτική συνεργασία;) π.χ. στο πλαίσιο των Παρεμβάσεων. Μικρό το κακό θεωρούν. Αφού σύμφωνα με… έρευνα η αντισυνδιαχείριση δεν έχει ακροατήριο! Και ούτε μας κάλεσε (που μας κάλεσε) ο αντίπαλος για συμμετοχή… αφού πηγαίνουμε με τη θέλησή μας! Ωραία επιχειρήματα… ακροατηρίου. Όσο για την… «πριν μερικά χρόνια» Μαχόμενη Αριστερά (δηλαδή, πριν από καμιά 25αριά χρόνια), και την κοινή δράση του ΚΚΕ(μ-λ) με «δυνάμεις που φέρουν βαρύτατες ευθύνες για την κατάσταση του κινήματος» (η εκλογική συνεργασία Μ-Λ ΚΚΕ - Α/συνέχεια εξαιρείται αφού έγινε στο… μιλένιουμ), δείχνει (για την… ιστορία και μόνο) ότι πρέπει επιτέλους κάποιοι να ωριμάσουν.

4. Εθνική ανεξαρτησία - εθνική κυριαρχία-ελληνοτουρκικά 
 
Εθνική ανεξαρτησία και εθνική κυριαρχία δεν είναι το ίδιο πράγμα. Δεν κυβερνούν τα (ανεξαρτητοποιημένα) έθνη αλλά οι κοινωνικές τάξεις και γι' αυτό μιλάμε ιστορικά για λαοκρατία. Η υποτέλεια της αστικής τάξης δεν είναι «ψυχολογική κατάσταση», είναι πολιτική αναγκαιότητα για μια τάξης που αναπαράγεται με «οξυγόνο» την εξάρτηση. Η επιθετικότητα της αστικής τάξης δεν είναι «ξενόφερτη», ούτε οι φιλοδοξίες, ούτε ο εθνικισμός της. 

Το αίτημα για εθνική ανεξαρτησία δεν απορρέει από κάποια «αριστερόστροφη» εθνική υπερηφάνεια που την κρεμάμε στο μπαλκόνι αλλά είναι όρος κοινωνικής απελευθέρωσης και προόδου. Γι' αυτό κι ο τόνος πρέπει να δίνεται στην «ανεξαρτησία» και όχι στο «εθνική». Δίνω τόνο σημαίνει ότι το «εθνικό» είναι ταξικό, αφού το λαϊκό κίνημα μπορεί να βρεθεί στη θέση να εκπροσωπεί το έθνος (μια κατά τα άλλα ιστορική κατασκευή). Που οδηγεί ο συνδυασμός «εθνική κυριαρχία-τουρκική επιθετικότητα» πλατιά στις μάζες και ανεξάρτητα από καλές προθέσεις; Η απάντηση είναι προφανής. Στην πολεμοκάπηλη εκμετάλλευση του συνθήματος από τον εθνικισμό. 

Δεν καταγγέλλουμε την αστική τάξη ή την κυβέρνηση μονάχα για την υποτέλειά της. Αυτό μπορεί κάλλιστα να το κάνει -και το κάνει- και ο εθνικισμός. Εξάλλου, η ρητορική ενάντια σε αυτήν την αταξική «κατοχική» υποτέλεια ανέδειξε τον ΣΥΡΙΖΑ και τη Χρυσή Αυγή, που σήκωσαν την τρύπια σημαία του «αντιμνημονιακού αγώνα». Το να πούμε λοιπόν ότι ο εργοδότης σου σε εκμεταλλεύεται γιατί είναι υποτελής (άρα τράβα να διαμαρτυρηθείς στα «ξένα μεγάλα αφεντικά») είναι η μπάλα στην εξέδρα.

5. Λειτουργία της ΛΑ-ΑΑΣ

Μερικές μόνο σκέψεις. Η ΛΑ-ΑΑΣ δεν μπορεί να λειτουργεί ούτε με επίφαση αμεσοδημοκρατικότητας (όπως οι «λαϊκές συνελεύσεις» του χώρου), ούτε με δημοκρατικό συγκεντρωτισμό και κεντρικό σχεδιασμό (όπως τα κόμματα και οι οργανώσεις). Δεν νοούνται στη ΛΑ-ΑΑΣ ανώτερα και κατώτερα όργανα πέρα από την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη. Τα όποια άλλα σχήματα (Γραμματεία, συντονιστικό, Πανελλαδική Επιτροπή), συγκεντρώνουν, συντονίζουν και ακολουθούν τις αποφάσεις των τοπικών σχημάτων, όπου «ανταγωνίζονται» -κατά το δυνατόν ισότιμα- οι «κομματικές και οι ανένταχτες» απόψεις. Αν πρέπει οπωσδήποτε να δώσω ένα όνομα σε αυτήν τη λειτουργία θα έλεγα ότι είναι ένας «αντίστροφος δημοκρατικός συγκεντρωτισμός» που εκκινεί από τα «κάτω» και τροφοδοτεί τα «πάνω». Διαφορετικά θα καταλήξουμε στο οξύμωρο να «καθοδηγούνται» ανένταχτοι από τις δυο καθοδηγήσεις (όπως συμβαίνει π.χ. στο ΠΑΜΕ και στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ), εξέλιξη που θα έκανε προβληματική την όποια διεύρυνση. Παραπέρα, οι αποφάσεις στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη είναι δεσμευτικές για όλους όσους θέλουν να συμμετάσχουν.

Σύντροφοι, σε εποχές που δεν δοκιμάζονται οι απόψεις μπορεί ο καθένας (του εαυτού μου συμπεριλαμβανομένου) να λέει ό,τι θέλει και χωρίς κόστος. Επιδίωξη μας πρέπει να είναι να «αλλάξουμε εποχή» και να δοκιμαστούν οι απόψεις.

Ζήσης Γκέρτσος
Εκπαιδευτικός
Μέλος της ΛΑ-ΑΑΣ Νοτίων Προαστίων Αθήνας